Verlatingsangst in de liefde – als angst overheerst

Verlatingsangst in de liefde werkt vaak als een zelf vervullende voorspelling. Je bent zo bang dat iemand je alleen laat, voorgoed verlaat dat je je bijvoorbeeld al gedraagt alsof dat de waarheid is. Het gevoel dat je het leven niet zonder de ander aankan, bekruipt je en houdt je in een wurggreep. Het is voor de andere moeilijk, zo niet onmogelijk, om een gezonde relatie met je op te bouwen. Je reageert vooral vanuit angst, terwijl de echte liefde verdampt. Ironisch genoeg trekt iemand met verlatingsangst vaak iemand aan met bindingsangst. Hoewel mijn vriendin gebruikt liever het woord ‘verbindingsangst’. Iemand met (ver)bindingsangst gaat echte verbinding uit de weg. Dan hoef je ook geen pijn te voelen… Voordat je het weet zit je in een dans van aantrekken en afstoten en leef je samen – nou ja niet echt samen – en ook niet gelukkig.

Verlatingsangst in de liefde – wat er in je hoofd afspeelt

In veel relaties zit er wel een dynamiek van aantrekken en afstoten. In het erotische spel is dichtbij zijn en dan weer meer apart zijn van elkaar ook een natuurlijke beweging. De dynamiek heb je nodig voor opbouw van gezonde spanning in de relatie. Je kunt ook niet elk moment precies tegelijk zin hebben in contact met elkaar. En wie aan welke kant van de medaille zit kan dan ook veranderen. De ene keer is de ene persoon meer toenadering aan het zoeken en de andere keer is dat de ander.

Soms zoekt vooral de ene persoon wat meer contact dan de ander. En soms, soms is het echt uit balans. In dat geval kan het zijn dat er sprake is van verlatingsangst. Je trekt aan iemand voor aandacht. Misschien voel je je zelfs wel comfortabel als iemand je veel afwijst, omdat het vertrouwd is. En je misschien de hoop hebt dat het ooit wel lukt om de verbinding te krijgen die je zoekt.

Als ik terugkijk naar het begin van mijn relatie met mijn vriendin en ook met mijn ex, zat ik altijd sneller in de hoek van verlatingsangst.* Terwijl ik met mijn grote mond een muur bouwde zodat het niet zichtbaar was. Nou ja, dat dacht ik dan. Want wat er in mijn hoofd zich afspeelde was dat ik gewoon niet zo goed kon geloven dat het waar was: dat ze mij echt leuk vond. En ergens zocht ik altijd een soort bevestiging, dat ik geliefd was. Terwijl ik tegelijkertijd overal een bevestiging zag van het tegendeel. Voor mij zat dat heel erg in het fysieke. Ik kon ook slecht omgaan met afwijzing. Mijn angst maakte mij onzeker en het triggerde ook jaloezie. Tip: we hebben een mooie podcast gemaakt over jaloezie.

*Vermoedelijk een light vorm, ik weet dat het namelijk veel extremer kan zijn. En ik wil niemands angst bagatelliseren.

Gevolgen

Als angst overheerst kan het ook zo heftig zijn dat hulp zoeken nodig is, als je een fijne gezonde relatie wil. Verlatingsangst kan je namelijk helemaal verteren. Je maakt je extreem druk over of de ander je nog wel leuk vindt. Misschien heb je al op het internet gezocht naar ‘gaat mijn man vreemd?‘ of je bent extreem bang dat de ander iets overkomt en je vraagt op het irritante af om aandacht. Continue zoek je bevestiging. En juist dat allemaal zorgt ervoor dat je angst zomaar eens waarheid kan worden.

In onze webshop: Yoni ei voor heling en voor bescherming tegen angst.

Het kan er ook voor zorgen dat het je te veel wordt en je onverschillig wordt en je af gaat sluiten. En je gaat je niet meer verbinden. Je schiet dus naar de andere kant: bindingsangst. Dan hoef je ook niet meer de afwijzing te voelen. Als ik terugkijk is dat wat ik uiteindelijk bij mijn ex heb gedaan: niet meer echt verbinden.

Wat eronder zit

Er zit voor iedereen wat anders onder de angst voor verlating. Wel is het vaak herleidbaar naar de band met één van je ouders of naar een voorgaande relatie. Ik kon mij eerder bij ‘nee, ik heb nu geen zin’ mega afgewezen voelen. En dat – weet ik pas een aantal jaar – had niks met seks te maken. Ik wilde iets opvullen met de ander. Een leegte. Met iemand die er niet meer was, maar die wel mijn anker was toen ik een kind was: mijn vader. Hij was geen verkeerde vader, hij was zelfs precies de juiste vader voor mij. Ik geloof namelijk dat je zelf je ouders uitkiest.

We hadden toen ik klein was een hele warme fysieke non-verbale band. Ik zat bij hem op schoot, klom bij hem in de nek, hij speelde met mij en mijn broer leuke spelletjes. En ik voelde mij trots en was graag bij hem. Maar toen ik ouder werd, groeiden we mijlenver uit elkaar. Ik kan mij één ‘ik hou van jou’ van hem herinneren. Dat was toen hij te horen had gekregen dat hij niet meer beter werd. En ik dacht echt ‘Fuck you, daar kom je nu mee?’. Ik kon het ook allang niet meer voelen, hoewel ik wel wist dat het er ergens nog zat… dat houden van.’ Toen hij overleed was ik 21 en ik dacht na een jaar rouw dat ik het achter mij had gelaten…

Overeenkomsten

Ik heb nooit beseft dat mijn vader in mijn liefdesleven nog zo’n rol speelde nog over de schaduw van de dood heen. Maar mijn huidige vriendin – grappig genoeg heeft ze nogal wat overeen met mijn vader – stuurde mij terug naar mijzelf als ik iets wilde halen wat zij mij niet kon geven. Ik wilde dat zij mijn anker werd, zoals mijn vader dat – toen ik klein was – voor mij was. Maar uiteindelijk vond ik – nadat mijn vriendin mij weer naar mijzelf terugstuurde – het anker bij mezelf. Kort verhaal, lang proces.

Hechtingsproblemen

Vaak zit er onder verlatingsangst een hechtingsprobleem. Ik had geen slecht thuis, maar ik had wel een issue met hechten met mijn vader. Heel vaak kun je in de hechting terugvinden waar je verlatingsangst vandaan komt. Misschien juist omdat ik het thuis gewoon goed had, had ik niet door dat ik ergens iets op te lossen had. Er is veel materiaal over hechtingsstijlen te vinden, maar hier even in het kort de vier verschillende hechtingsstijlen:

• Veilig gehecht: je bent niet bang om verlaten te worden en je vermijdt intimiteit en binding niet.
• Angstig gehecht: je bent bang om verlaten te worden en zoekt bevestiging in intimiteit en binding.
• Afwijzend-vermijdend gehecht: Je bent niet bang om verlaten te worden en gaat intimiteit en binding uit de weg.
• Angstig vermijdend gehecht: Je bent bang om verlaten te worden en je gaat intimiteit en verbinding uit de weg.

Wil je meer weten over verlatingsangst (en de dynamiek met bindingsangst)? Lees dan het boek ‘Liefdesbang‘ van Hannah Cuppen. Wil je meer weten over hoe je veilig kunt hechten in een open relatie en vooral in een polyamoureuze relatie? Dan raad ik je het boek (is wel in het Engels) Polysecure aan.

Hoe stopt verlatingsangst

Er zijn theorieën over verdiende gezonde hechting en er zijn theorieën over dat je hechtingsstijl vast ligt, maar dat je er wel mee kan leren omgaan. Zit je echter in een pittige situatie dan val je vermoedelijk (al dan niet tijdelijk) terug naar je de oorspronkelijke hechtingsstijl. Ik ben er in ieder geval voorstander van te denken dat je wat aan je situatie kunt doen: De situatie kunt verbeteren. Hoe je dat doet? Voor iedereen is dat iets anders. Praten helpt – als je tenminste niet de ander dingen voor je laat oplossen. Neem dus wel zelf je verantwoordelijkheid. Verder: Voor de één zal een boek lezen, helpen. Een ander gaat naar een psycholoog, volgt een bepaalde therapie of doet een familieopstelling of laat een tarotreading doen om iets los te maken. Meestal is het een combinatie en helpt ook het echte leven je, als je ervoor open kunt staan.

In onze webshop: Tarot kaarten

Ik heb een groot stuk van het issue met mijn vader opgeruimd door hem een brief te schrijven. Niet dat hij hem nog kan lezen, maar het werkte voor mij wel. Daarnaast ben ik een tijdje bij een psychisch somatische therapeut geweest. Hoewel die brief de grootste gamechanger was, was dat ook zeker zinvol. Het was het stukje leegte willen opvullen dat de druppel was en waarvan ik wist: als ik hier niks aan doe dan zijn mijn vriendin en ik geen wij meer. Uiteindelijk bleek er gelukkig meer tussen mijn vriendin en ik dan alleen mijn behoefte voor het opvullen van die leegte.

Richt je bij verlatingsangst op jezelf: Leer dealen met je emoties

Tip voor als je het gevoel hebt dat je verlatingsangst hebt of een beetje: ga je niet bezighouden met bindingsangst. Als je dus bijvoorbeeld het boek van Hannah Cuppen gaat lezen: richt je vooral op hoe je van je gevoeligheid voor verlatingsangst afkomt. Het is heel prettig – het voelt als een soort controle – om je te richten op de ander die mogelijk bindingsangst heeft.

Alleen je hebt alleen invloed op jezelf. Dus het is niet meer dan afleiding. Terwijl je als je verlatingsangst hebt al de neiging hebt om ‘voor twee te werken’. Vraag je liever af waarom jij energie in iemand wil steken die geen moeite in jou steekt. De beste ‘hulp’ die je kunt bieden is: ‘Wees lief voor jezelf‘. Als je namelijk zelf meer stabiel kunt hechten en minder snel in verlatingsangst schiet zal een ander juist sneller naar je toekomen. En nee: dit is geen recept om iemand met bindingsangst om te turnen. Dat heb je niet in de hand, dat mag je loslaten…Dat kan alleen diegene zelf, als diegene dat wil en eraan toe is, al dan niet met hulp.

In onze webshop: Yoni ei ‘Zelfliefde’

Verlatingsangst voelt erger dan bindingsangst?

Wat betreft wat is erger: verlatingsangst of bindingsangst? Het is geen wedstrijd. De onzekerheid en angst voor niet geliefd zijn vond ik heftiger dan de tijd dat ik afgesloten was van mijn gevoel en liever een biertje of twee of meer dronk, in plaats van te voelen. Alleen als je je lang niet verbindt met jezelf dan ben je op een gegeven moment ook leeg. Je mist evengoed iets.

En anderen om je heen ook. Want het klopt: je kunt je niet echt verbinden met anderen als je niet met jezelf verbonden kunt zijn. De mensen dicht bij je missen werkelijke verbinding met jou. Niet verbinden is misschien langer vol te houden – zeker met genoeg afleiding – maar uiteindelijk mis je de diepte die het leven je kan geven. De diepte die het leven de moeite waard maakt. En hoeveel afleiding je ook vindt, als je de verbinding niet aangaat, dan is het levendige gevoel altijd weer tijdelijk. Tenminste zo ervoer ik het.

Hoewel verlatingsangst misschien kutter voelt en je je gevangen voelt in een onmogelijk relatie, is het misschien wel moelijker om uit bindingangst te stappen. Uit bindingsangst stappen om wel volledig alle liefde te kunnen geven en ontvangen. Om uit bindingsangst te stappen moet iemand namelijk de keuze maken om zich (weer) kwetsbaar op te stellen met het risico dat iemand je ook tot in het diepste van de ziel pijn kan doen. Niet iedereen durft dat pad te lopen. Maar het is wel jammer: niks voelt zo lekker, als lekker jezelf zijn. Bij jezelf en bij anderen.

En als laatste tip: Heb je last van verlatingsangst en kom je er zelf niet uit, ook niet met bovenstaande tips? Neem contact op met je huisarts, die kan je ook verder helpen.

Webshop: lekker jezelf shirt